Η μητέρα ενός παιδιού 10 ετών, μου τηλεφώνησε τρομαγμένη για να μου αναφέρει ότι το παιδί της έκλεβε και να μου ζητήσει βοήθεια. Μου δήλωσε ότι παρότι ο πατέρας του το είχε τιμωρήσει αυστηρά, εκείνο συνέχιζε την παραβατική του συμπεριφορά.
Καταλαβαίνω απόλυτα την ανησυχία του γονιού που θα ανακαλύψει ότι το παιδί του κλέβει. Ανησυχεί γιατί δεν μπορεί να καταλάβει τι είναι αυτό που το οδηγεί να κλέβει και ακόμα χειρότερα, φοβάται ότι η συμπεριφορά του αυτή είναι που θα το κάνει εγκληματία αργότερα στην ζωή του.

Ας ησυχάσουμε και ας δεχθούμε ότι είναι «φυσιολογικό» για τις μικρές ηλικίες να «κλέψουν» κάτι που τους έκανε εντύπωση ή που το επιθυμούν. Τα παιδιά συνήθως πρέπει να φτάσουν την ηλικία των τριών έως πέντε ετών για να καταλάβουν ότι δεν είναι αποδεκτή σαν πράξη η κλεψιά, να πάρουν δηλαδή ένα αντικείμενο που ανήκει σε κάποιον άλλο. Σχεδόν όλα τα παιδιά στις ηλικίες αυτές έχουν πάρει (κλέψει) με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο αντικείμενα που δεν ήταν δικά τους. Αυτό συμβαίνει γιατί στην ηλικία αυτή τα παιδιά είναι συνήθως εγωκεντρικά. Αισθάνονται ότι μπορούν να πάρουν οτιδήποτε θέλουν χωρίς να καταλαβαίνουν ότι αυτό είναι κακό. Η τιμωρία στην ηλικία αυτή είναι ανώφελη και δεν θα πρέπει να επιβάλλεται. Αντίθετα είναι μια μεγάλη ευκαιρία για να αρχίσετε να μαθαίνεται στο παιδί σας τα δικαιώματα των άλλων.
Αν και για την μέχρι των πέντε ετών ηλικία η κλεψιά είναι αποδεκτή, αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να την υποστηρίξουμε και να μη πούμε τίποτε στο παιδί μας. Οι γονείς πρέπει από νωρίς να αρχίσετε να λέτε στα παιδιά σας για τα δικαιώματα που έχει ο καθένας στην περιουσία του όπως και για το πώς η κοινωνία μας αντιμετωπίζει το θέμα αυτό. Πρέπει να τα βοηθήσετε να καταλάβουν ότι το να κλέψουν κάτι που δεν έχουν για να το πληρώσουν, είναι μια κακή πράξη και βλάπτει κάποιους άλλους ανθρώπους. Αν το παιδί σας για παράδειγμα έκλεψε μια σοκολάτα, πρέπει να το βοηθήσετε να την δώσει πίσω. Αν ήδη την έφαγε, τότε πηγαίνετε με το παιδί σας πίσω στο κατάστημα, πείτε του να ζητήσει συγνώμη και πληρώστε τη.
Μέχρι την ηλικία των 6 ετών το παιδί θα είναι σε θέση να καταλάβει καλύτερα την σημασία της ιδιοκτησίας. Αρχίζουν επίσης να αντιλαμβάνεται ότι η κλεψιά είναι κακή πράξη. Μόλις το παιδί σας αρχίζει να αντιλαμβάνεται την σημασία της ιδιοκτησίας και της κλεψιάς πρέπει να αρχίσετε να βάζετε τους κανόνες καθώς και την επακόλουθη τιμωρία για την συμπεριφορά αυτή.

Ας δούμε όμως γιατί τα παιδιά κλέβουν
Τα παιδιά μπορεί να κλέψουν για διάφορες αιτίες. Οι αιτίες αυτές μπορεί να είναι διαφορετικές για το κάθε παιδί.
- Η ατιμωρησία και η σιωπηλή αποδοχή τέτοιων πράξεων όπως η αφαίρεση αντικειμένων από άλλους, μπορεί να ενισχύσουν ή και να αποτελέσουν την αιτία που το παιδί σας θα συνεχίζει να κλέβει.

- Τα παιδιά σας παρακολουθούν και σας αντιγράφουν. Αν εσείς οι ίδιοι έχετε χαλαρές απόψεις για την κλεψιά, τότε και το παιδί σας θα κάνει το ίδιο. Αν εσείς πάρετε από κάπου ένα αντικείμενο με την δικαιολογία ότι «περισσεύει» τότε διδάσκετε και στο παιδί σας ότι η κλεψιά κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις είναι αποδεκτή.

- Στα παιδιά μας μετά την ηλικία των έξη ετών, τους δίνουμε χαρτζιλίκι και τους μαθαίνουμε την σωστή διαχείριση των χρημάτων. Μάθετε στα παιδιά σας ότι δεν μπορούν να έχουν ότι θέλουν αλλά μόνο αυτά που μπορούν να αγοράσουν με το χαρτζιλίκι τους.

- Τα παιδιά επηρεάζονται πολύ από τους συνομηλίκους τους. Κάποια από τα παιδιά μπορεί να αρχίσουν να κλέβουν επειδή κάποιοι από τους φίλους τους κλέβουν και με τον τρόπο αυτό θέλουν και αυτοί να γίνουν αρεστοί και αποδεκτοί από την παρέα τους ή για να κάνουν δώρα στην οικογένεια ή σε φίλους.

- Κάποιες φορές, εκτός από την κλεψιά, μπορεί να υπάρχουν και άλλα προβλήματα στην συμπεριφορά του παιδιού που να μην φαίνονται σε μια επιπόλαια θεώρηση.

- Προσπαθήστε να κρατάτε την ισορροπία ανάμεσα στα αδέρφια. Κάποια από τα παιδιά μπορεί να αρχίσουν να κλέβουν στην προσπάθεια τους να αποκαταστήσουν την ισορροπία στην περίπτωση που κάποιο από τα αδέρφια τους απολαμβάνει μεγαλύτερης στοργής ή δώρων ή προσπαθώντας να επισύρουν την προσοχή των γονιών.

Αν οι γονείς πάρουν τα απαραίτητα μέτρα, τις περισσότερες φορές η κλεψιά σταματάει καθώς το παιδί μεγαλώνει.

Τι πρέπει να κάνετε αν ανακαλύψετε ότι το παιδί σας κλέβει.
Όταν συλλάβετε το παιδί σας να κλέβει, η αντίδραση εξαρτάται από το αν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει.
Αν το παιδί σας είναι έφηβος τα επακόλουθα μέτρα πρέπει να είναι πιο αυστηρά. Για παράδειγμα αν ένας γονιός συλλάβει το έφηβο παιδί του να έχει κλέψει κάτι από το σούπερ-μάρκετ, πρέπει να το πάει πίσω στο κατάστημα και εκεί να το αναγκάσει να ζητήσει συγνώμη γι ότι συνέβη και να επιστρέψει ή να πληρώσει για το αντικείμενο.
Μεγαλύτερη τιμωρία, ιδίως ξυλοδαρμός του παιδιού, θα κάνει τα πράγματα χειρότερα και μπορεί να θυμώσει και να εκτρέψει το παιδί σε ακόμα μεγαλύτερη παραβατική συμπεριφορά. Η ντροπή που θα αισθανθεί επιστρέφοντας το αντικείμενο και ζητώντας συγνώμη από τους υπεύθυνους αποτελεί για αυτό μάθημα ζωής.
Τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι η κλεψιά δεν είναι απλά η αφαίρεση αντικειμένων αλλά και βλάβη σε αυτόν που του αφαίρεσαν το αντικείμενο. Πρέπει επίσης να μάθουν ότι η κλεψιά αποτελεί εγκληματική πράξη που έχει επακόλουθα, όπως επιτήρηση, φυλάκιση των γονιών του ή ακόμα και αυτού του ιδίου.
Για τα παιδιά που θα κλέψουν χρήματα από τους γονείς τους πρέπει να τους δοθεί η ευκαιρία μέσα από εργασία στο σπίτι ή και αλλού να ξεπληρώσουν την αξία των χρημάτων. Είναι όμως πολύ σημαντικό ο γονιός να μην αφήνει εκτεθειμένα χρήματα για να «δοκιμάσει» ή να πιάσει επ’ αυτοφώρω το παιδί του. Κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην αίσθηση εμπιστοσύνης μεταξύ παιδιού και γονιού.
Η διαχείριση του προβλήματος του παιδιού που κλέβει είναι σίγουρα ένα δύσκολο πρόβλημα. Αν ανακαλύψετε ότι το παιδί σας κλέβει προσπαθήστε να ακολουθήσετε τις πιο κάτω οδηγίες ώστε να το προφυλάξετε από την κλεψιά.
Κάντε ξεκάθαρο στο παιδί σας ότι η κλεψιά είναι απαράδεκτη από εσάς, το σχολείο και την κοινωνία.
Παραμείνετε όσο μπορείτε ψύχραιμοι όταν μιλάτε σε ένα παιδί που έχει κλέψει. Σκεφτείτε και αντιδράστε όπως και για κάθε άλλο λάθος που το παιδί σας έχει κάνει.
Πείτε στο παιδί σας ότι η κλεψιά είναι μια κακή πράξη.
Αποφύγετε τις διαλέξεις, τις προβλέψεις για εγκληματική συμπεριφορά στο μέλλον, ή να του πείτε ότι από δω και πέρα δεν θα είναι παρά ένας κοινός εγκληματίας.
Δώστε οδηγία στο παιδί σας να μην αγγίζει τα αντικείμενα των άλλων χωρίς την άδεια τους.
Πάντοτε να είσαστε ανήσυχοι για το που είναι και τι κάνει το παιδί σας. Προσπαθήστε η σχέση σας να είναι φιλική, μιλήστε του και ξεκάθαρα εξηγείστε του τι ακριβώς είναι η κλεψιά και ποιά είναι τα επακόλουθα.
Αφού θα του έχετε εξηγήσει ποιό είναι το σωστό και το λάθος και το παιδί σας φαίνεται να τα έχει καταλάβει, δώστε του μια ευκαιρία για μια νέα αρχή.
Αν το παιδί σας επιμένει να του αγοράσετε κάτι άμεσα, πείτε ότι θα το κάνετε σύντομα, στο άμεσο μέλλον. Του μαθαίνετε έτσι να έχει υπομονή.
Διαβεβαιώστε το ότι δεν έχετε τίποτε μαζί του, παρά μόνο με την συμπεριφορά του.
________________________________________________________________________________________________
Αν το παιδί εξακολουθεί να κλέβει, ή αυτό συνοδεύεται και από άλλα προβλήματα συμπεριφοράς, η κλεψιά μπορεί να αποτελεί ένδειξη σοβαρών προβλημάτων στην συναισθηματική ανάπτυξη του ή να φανερώνει προβλήματα που υπάρχουν μέσα στην ίδια του την οικογένεια.
Τα παιδιά που κατά εξακολούθηση κλέβουν, μπορεί επίσης να παρουσιάζουν προβλήματα στις κοντινές σχέσεις ή στην εμπιστοσύνη που έχουν με τους άλλους. Αντί να αισθάνονται ενοχές, κατηγορούν τους άλλους για την συμπεριφορά τους αυτή (αφού δεν μου το παίρνουν αυτοί, θα το πάρω μόνος μου).
Η επίσκεψη σε ένα παιδοψυχίατρο μπορεί να φανεί χρήσιμη και να βοηθήσει τα παιδιά αυτά.