Ο αυξημένος καθημερινός χρόνος μπροστά σε οθόνες κατά την ύστερη παιδική ηλικία σχετίζεται με μεγαλύτερα συμπτώματα κατάθλιψης στην πρώιμη εφηβεία, ένα φαινόμενο που εν μέρει προκαλείται από τη μικρότερη διάρκεια ύπνου και την αλλοιωμένη οργάνωση της λευκής ουσίας στον εγκέφαλο, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο JAMA Pediatrics . Η μελέτη υπογραμμίζει τον ρόλο τροποποιήσιμων συμπεριφορών όπως ο ύπνος στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της έκθεσης σε οθόνες στην ψυχική υγεία.

Η μελέτη είχε ως στόχο να διευκρινίσει τον μηχανισμό με τον οποίο ο χρόνος μπροστά σε οθόνες συμβάλλει στην κατάθλιψη των νέων, εστιάζοντας σε 2 υποψήφιους μεσολαβητές: τη διάρκεια του ύπνου και τη μικροδομή της λευκής ουσίας. Η ερευνητική ομάδα υπέθεσε ότι η χρήση οθονών στα τέλη της παιδικής ηλικίας (ηλικίες 9-10) θα οδηγούσε σε μειωμένο ύπνο και αλλαγές στην οργάνωση των οδών της λευκής ουσίας που είναι υπεύθυνες για τη ρύθμιση των συναισθημάτων, δύο παράγοντες που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τα καταθλιπτικά συμπτώματα μέχρι την πρώιμη εφηβεία (ηλικίες 11-13).

Για να το ελέγξει αυτό, η ομάδα διεξήγαγε μια προοπτική μελέτη κοόρτης χρησιμοποιώντας δεδομένα από 976 συμμετέχοντες στη Μελέτη Γνωστικής Ανάπτυξης Εγκεφάλου Εφήβων (ABCD). Όλοι οι συμμετέχοντες δεν έπασχαν από ψυχιατρικές διαταραχές κατά την έναρξη. Οι ερευνητές συνέλεξαν αυτοαναφερόμενα δεδομένα για τον χρόνο μπροστά σε οθόνες κατά την έναρξη (T1), τη διάρκεια ύπνου κατά την παρακολούθηση (T2) και μέτρησαν τα καταθλιπτικά συμπτώματα μέσω της Λίστας Ελέγχου Συμπεριφοράς Παιδιού. Η νευροαπεικόνιση επικεντρώθηκε σε 3 οδούς λευκής ουσίας που εμπλέκονται στην κατάθλιψη: τη δέσμη του προσαγωγίου, την ελάσσονα λαβίδα και την αγκιστροειδή δέσμη, χρησιμοποιώντας δείκτη διασποράς προσανατολισμού (ODI) που προέκυψε από την απεικόνιση NODDI.

Κάθε επιπλέον ώρα ημερήσιου χρόνου μπροστά σε οθόνη στο T1 προέβλεπε αύξηση 0,12 μονάδων στα καταθλιπτικά συμπτώματα στο T2 (95% ΔΕ, 0,04-0,20; P = 0,008). Πιο συγκεκριμένα, οι αναλύσεις σειριακής διαμεσολάβησης αποκάλυψαν ότι αυτή η σχέση οφειλόταν εν μέρει σε βιολογικές αλλαγές. Η μικρότερη διάρκεια ύπνου μεσολάβησε στο 37,5% της σχέσης μεταξύ του χρόνου μπροστά σε οθόνη και της χειρότερης συνοχής της λευκής ουσίας στη δέσμη του προσαγωγίου, και η χειρότερη συνοχή του προσαγωγίου μεσολάβησε περαιτέρω στο 12,5% της σχέσης μεταξύ του σύντομου ύπνου και των αυξημένων καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Μαζί, αυτές οι οδοί αντιπροσώπευαν το 36,4% της συνολικής επίδρασης που συνδέει τον χρόνο μπροστά σε οθόνη με τα καταθλιπτικά συμπτώματα.

Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν τον κρίσιμο ρόλο της διάρκειας του ύπνου και της λευκής ουσίας, ιδιαίτερα της δέσμης του προσαγωγίου, στη διαμεσολάβηση της συσχέτισης μεταξύ του καθημερινού χρόνου μπροστά σε οθόνες και των καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Η μελέτη εντόπισε επίσης όρια χρόνου μπροστά σε οθόνες: οι επιπτώσεις στον ύπνο εμφανίστηκαν μετά από μόλις 1 ώρα καθημερινής χρήσης, τα συμπτώματα κατάθλιψης μετά από 2 ώρες και οι αλλαγές στη λευκή ουσία μετά από 3 ώρες.

Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η ανεπαρκής ύπνος μπορεί να προηγείται και να διευκολύνει τις νευρωνικές αλλαγές που σχετίζονται με τον χρόνο μπροστά σε οθόνες στην πρώιμη εφηβεία. Η δέσμη του προσαγωγίου, η οποία ενσωματώνει τη γνωστική και συναισθηματική επεξεργασία σε όλες τις περιοχές του εγκεφάλου, φάνηκε ιδιαίτερα ευάλωτη. Τα αποτελέσματα ευθυγραμμίζονται με προηγούμενες έρευνες που δείχνουν ότι ο ύπνος παίζει βασικό ρόλο στη συναπτική βελτίωση κατά την ανάπτυξη του εγκεφάλου και υπογραμμίζουν τη σημασία της διατήρησης επαρκούς ύπνου για την ψυχική υγεία κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου.

Οι συγγραφείς σημείωσαν αρκετούς περιορισμούς στη μελέτη, συμπεριλαμβανομένης της εξάρτησης από αυτοαναφερόμενα δεδομένα ύπνου και χρόνου μπροστά σε οθόνες, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν μεροληψία ανάκλησης. Επιπλέον, τα δεδομένα ύπνου και λευκής ουσίας δεν συλλέχθηκαν και στα δύο χρονικά σημεία, περιορίζοντας την ικανότητα παρακολούθησης της χρονικής δυναμικής. Η μελέτη επίσης δεν έλαβε υπόψη το περιεχόμενο της οθόνης ή την γονική επίβλεψη, δύο παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα ευρήματά τους «υποστηρίζουν τον κρίσιμο ρόλο της διάρκειας του ύπνου και της λευκής ουσίας, ιδιαίτερα της δέσμης του προσαγωγίου, στη διαμεσολάβηση της συσχέτισης μεταξύ του καθημερινού χρόνου μπροστά σε οθόνες και των καταθλιπτικών συμπτωμάτων». Τόνισαν τη σημασία της «προώθησης υγιεινών συνηθειών χρόνου μπροστά σε οθόνες και της ιεράρχησης του επαρκούς ύπνου για την υποστήριξη της συναισθηματικής και εγκεφαλικής ανάπτυξης»